Ondergrondse supermarkt te Brielle

Onzichtbaar aanwezig Een ondergrondse supermarkt als traît d’union tussen oud en nieuw. De situatie in Brielle was als volgt: een moderne stad, gesymboliseerd in de wijk Nieuwland en daartegenover de historische wallen van de oude binnenstad, met een strook ‘niemandsland’ ertussen. Daar zou de supermarkt een plaats moeten krijgen. Niet een gebrek aan ruimte, maar het behoud van het unieke uitzicht op de historische stadswallen was uiteindelijk de doorslaggevende reden de nieuwbouw van de Brielse supermarkt geheel ondergronds te situeren met de parkeerplaats erboven op maaiveldhoogte. Op die manier blijft het fraaie uitzicht op de binnenstad onaangetast. Bovendien krijgt de locatie een positieve bestemming en wordt een knelpunt elders – een drukke supermarkt in het oude centrum – opgelost. Tijdens een bezoek aan Alvaro Siza’s Ocean Swimming Pool, gesitueerd aan de Atlantische kust in de Portugese gemeente Matosinhos, deed ik de inspiratie op voor de ondergrondse supermarkt. Het zwembad laat een andere benadering van de natuurlijke omgeving zien, in die zin dat de architectuur meer autonoom en open is ten opzichte van de weidse contouren van het landschap. Verwijzingen naar traditionele architectuur zijn buiten beschouwing gelaten ten gunste van vlakke vormen, uitgevoerd in ruw gewapend beton.Siza’s zwembad is perfect opgenomen in de kustlijn en ‘bestaat’ dus eigenlijk niet.   Ondergronds bouwen zou in de toekomst wel eens heel belangrijk kunnen worden. Toch kan het nooit een doel op zichzelf worden, maar wel een vanzelfsprekende optie. Tot nu toe blijft ondergronds ruimtegebruik beperkt tot kelderachtige constructies: parkeergarages, metrostations. Ondergronds bouwen kan echter ook een strategie zijn om een historisch stadsgezicht te beschermen, zoals het geval is in Brielle. Maar het kan omgekeerd eveneens de trek van de economische bedrijvigheid vanuit het stadscentrum naar de periferie tegengaan. Bouw in het centrum ondergrondse kantoren en winkelcentra en je slaat twee vliegen in één klap: je gaat ongewenste stadsuitbreiding met monotone bedrijvenparken tegen en je draagt bij aan de revitalisering van de binnenstad.Ondergronds bouwen vergt wel een nieuwe visie op het onderscheid tussen publieke en private ruimte. Die lopen daarbij veel meer in elkaar over en vervagen. In Brielle is dat concreet te zien in de aanleg van de parkeerplaats op eigen terrein én gemeentegrond.   Het kelderniveau waar de eigenlijke supermarkt zich bevindt, heeft een oppervlakte van 2500 m², waarin opslag, sanitaire voorzieningen, kantoor en kantine zijn inbegrepen. Aan de voorzijde is een glaswand voor de daglichtinval. Het hoogteverschil tot het maaiveld wordt aan die zijde overbrugd door een talud. Het transport van de aangeleverde goederen naar het ondergrondse magazijn vindt verticaal plaats met een lift. Loopbanden, geschikt voor winkelwagens vormen de verbinding tussen het parkeerdek en de supermarkt.Binnen het ovaalvormige parkeerterrein worden 152 parkeerplaatsen aangelegd, direct op de supermarkt een parkeerdek met 82 plaatsen en ernaast nog eens 70 plaatsen. Een lage aarden wal onttrekt de geparkeerde auto’s grotendeels aan het zicht, zodat het zicht op de stad ook daardoor niet wordt beïnvloed.

Supermarkt, ondergronds bouwen, winkel